Świadczenia z funduszu alimentacyjnego
Podstawy prawne:
Obowiązujące prawo dotyczące świadczeń z funduszu alimentacyjnego regulują ustawy i rozporządzenia:
- ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów,
- Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 lipca 2017 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania, sposobu ustalania dochodu oraz zakresu informacji, jakie mają być zawarte we wniosku, zaświadczeniach i oświadczeniach w sprawach o ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego.
Kto może otrzymać świadczenia z funduszu alimentacyjnego oraz od czego zależy ich przyznanie?
W sytuacji bezskuteczności egzekucji osoba uprawniona lub jej przedstawiciel ustawowy może wystąpić do Działu Świadczeń Alimentacyjnych i Dochodzenia Należności MOPR w Bytomiu (zgodnie z miejscem zamieszkania) z wnioskiem o ustalenie prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego.
Przedmiotowe świadczenia przysługują osobie uprawnionej do ukończenia przez nią 18 roku życia albo w przypadku, gdy uczy się w szkole lub szkole wyższej do ukończenia przez nią 25 roku życia, albo w przypadku posiadania orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności – bezterminowo.
Powyższe świadczenia uzależnione są m.in. od kryterium dochodowego i przysługują, gdy dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza miesięcznie kwoty 1209 zł (obowiązuje od 1 października 2023 r.).
Przy ustalaniu prawa do funduszu do dochodu rodziny nie wlicza się otrzymanych świadczeń z funduszu alimentacyjnego.
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego nie przysługują, jeżeli osoba uprawniona:
- została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w pieczy zastępczej,
- zawarła związek małżeński.
Wysokość świadczeń z funduszu alimentacyjnego
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują w wysokości bieżąco ustalonych alimentów, jednakże nie wyższej niż 500 złotych.
Jak są wypłacane świadczenia z funduszu alimentacyjnego?
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego wypłaca się w okresach miesięcznych.
- Ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz ich wypłata następują odpowiednio na wniosek osoby uprawnionej lub jej przedstawiciela ustawowego.
- Prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego ustala się na okres świadczeniowy począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek do organu właściwego wierzyciela, nie wcześniej niż od początku okresu świadczeniowego do końca tego okresu.
Istotne pojęcia w rozumieniu ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów:
osoba uprawniona – oznacza to osobę uprawnioną do alimentów od rodzica na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, jeżeli egzekucja okazała się bezskuteczna;
bezskuteczność egzekucji – oznacza to egzekucję, w wyniku której w okresie ostatnich dwóch miesięcy nie wyegzekwowano pełnej należności z tytułu zaległych i bieżących zobowiązań alimentacyjnych, albo postępowanie upadłościowe, w toku którego w okresie ostatnich dwóch miesięcy nie otrzymano pełnej należności z tytułu zaległych i bieżących zobowiązań alimentacyjnych; za bezskuteczną egzekucję uważa się również niemożność wszczęcia lub prowadzenia egzekucji alimentów przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu przebywającemu poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności z powodu:
- braku podstawy prawnej do pojęcia czynności zmierzających do wykonania tytułu wykonawczego w miejscu zamieszkania dłużnika,
- braku możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą;
okres świadczeniowy - oznacza to okres, na jaki ustala się prawo do świadczenia z funduszu alimentacyjnego, tj. od dnia 1 października do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego
świadczenia z funduszu alimentacyjnego – oznaczają świadczenia pieniężne wypłacane przez organ właściwy wierzyciela osobie uprawnionej na poczet należnego świadczenia alimentacyjnego, ustalonego na podstawie tytułu wykonawczego, którego egzekucja jest bezskuteczna.
utrata dochodu – oznacza utracenie dochodu spowodowane:
- uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego,
- utratą zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych,
- utratą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
- utratą zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej lub renty socjalnej,
- wyrejestrowaniem pozarolniczej działalności gospodarczej lub zawieszeniem jej wykonywania w rozumieniu art. 14a ust. 1d ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jednolity: Dz. U. z 2016 r. poz. 1829, z późn. zm.),
- utratą zasądzonych świadczeń alimentacyjnych w związku ze śmiercią osoby zobowiązanej do tych świadczeń,
- utratą zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego, przysługujących po utracie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
- utratą świadczenia rodzicielskiego,
- utratą zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników,
- utratą stypendium doktoranckiego określonego w art. 200 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym (tekst jednolity: Dz. U. z 2016 r. poz. 1842, z późn. zm.);
uzyskanie dochodu – oznacza uzyskanie dochodu spowodowane:
- zakończeniem urlopu wychowawczego,
- uzyskaniem zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych,
- uzyskaniem zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
- uzyskaniem zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej lub renty socjalnej,
- rozpoczęciem pozarolniczej działalności gospodarczej lub wznowieniem jej wykonywania po okresie zawieszenia w rozumieniu art. 14a ust. 1d ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej,
- uzyskaniem zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego, przysługujących po utracie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
- uzyskaniem świadczenia rodzicielskiego,
- uzyskaniem zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników,
- uzyskaniem stypendium doktoranckiego określonego w art. 200 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym.
dochód rodziny w przeliczeniu na osobę ustala się biorąc pod uwagę dochody odpowiednio następujących członków rodziny: rodziców osoby uprawnionej, małżonka rodzica osoby uprawnionej, osobę, z którą rodzic osoby uprawnionej wychowuje wspólne dziecko, pozostające na ich utrzymaniu dzieci w wieku do ukończenia 25 roku życia oraz dziecko, które ukończyło 25 rok życia otrzymujące świadczenia z funduszu alimentacyjnego lub legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli w związku z tą niepełnosprawnością przysługuje świadczenie pielęgnacyjne, a także osobę uprawnioną.
Do rodziny nie zalicza się:
- dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego,
- dziecka pozostającego w związku małżeńskim,
- rodzica osoby uprawnionej zobowiązanego tytułem wykonawczym pochodzącym lub zatwierdzonym przez sąd do alimentów na jej rzecz,
Jeżeli prawo do świadczeń ustala się osobie uprawnionej pozostającej pod opieką opiekuna prawnego, ustalając dochód, uwzględnia się tylko dochód osoby uprawnionej.
Dokumenty wymagane
UWAGA! Ośrodek jest obowiązany do samodzielnego uzyskania od organów podatkowych lub ministra właściwego do spraw finansów publicznych, organów emerytalno-rentowych oraz z rejestrów publicznych, drogą elektroniczną lub drogą pisemną, odpowiednio:
- informacji o dochodzie podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 27, art. 30b, art. 30c, art. 30e i art. 30f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, każdego członka rodziny, udzielanych przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego
- informacji o wysokości składek na ubezpieczenie zdrowotne, w tym informacji o wysokości składek od poszczególnych płatników i okresach opłacania przez nich tych składek
- zaświadczenia lub informacji o zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych;
- informacji o legitymowaniu się odpowiednim orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności obejmującej następujące dane:
- datę i rodzaj wydanego orzeczenia,
- wskazania w orzeczeniu o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności
- datę powstania niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności,
- datę złożenia wniosku o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności,
- okres, na jaki zostało wydane orzeczenie.
W przypadku:
- dochodu utraconego:
- dokument określający datę utraty dochodu oraz miesięczną wysokość utraconego dochodu (np. świadectwo pracy, decyzja o wyrejestrowaniu działalności gospodarczej oraz PIT adekwatny do osiągniętych dochodów za rok bazowy lub zaświadczenie)
- dochodu uzyskanego:
- uzyskanie dochodu w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy, dokument określający wysokość dochodu uzyskanego przez członka rodziny oraz liczbę miesięcy lub okres, w których dochód był osiągany (np. umowa o pracę oraz PIT 11);
- uzyskanie dochodu po roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy, dokument określający wysokość dochodu uzyskanego przez członka rodziny z miesiąca następującego po miesiącu, w którym dochód został osiągnięty – zaświadczenie
- działalność gospodarcza (dotyczy osób, które taki dochód uzyskiwały):
- forma rozliczenia – zryczałtowany podatek dochodowy/karta podatkowa – oświadczenia członków rodziny rozliczających się na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne o dochodzie osiągniętym w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy
- gospodarstwo rolne (dotyczy osób, które taki dochód uzyskiwały):
- zaświadczenie właściwego organu gminy, nakaz płatniczy albo oświadczenie o wielkości gospodarstwa rolnego wyrażonej w hektarach przeliczeniowych ogólnej powierzchni w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy
(druk zaświadczeń/oświadczeń do pobrania na stronie internetowej MOPR Bytom lub w punkcie informacyjnym MOPR Bytom przy ul. Strzelców Bytomskich 21, parter pokój nr 4).
- W sytuacji, gdy osoba uprawniona znajduje się pod opieką opiekuna prawnego, orzeczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dla osoby uprawnionej.
- Zaświadczenie lub oświadczenie o uczęszczaniu osoby uprawnionej do szkoły lub szkoły wyższej, w przypadku, gdy osoba uprawniona ukończyła 18 rok życia.
- Wyrok sądu lub ugoda zawarta przed sądem zobowiązująca członka rodziny wnioskodawcy do płacenia alimentów na rzecz osoby spoza rodziny, w tym przekazy lub przelewy pieniężne dokumentujące wysokość płaconych alimentów.
- Odpis podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu zasądzającego alimenty, odpis postanowienia sądu o zabezpieczeniu powództwa o alimenty, odpis protokołu zawierającego treść ugody sądowej lub ugody zawartej przed mediatorem na rzecz osoby uprawnionej.
- Potwierdzenie tożsamości i miejsca zamieszkania – dowód osobisty, paszport lub inny dokument potwierdzający tożsamość wnioskodawcy do wglądu pracownika. W przypadku cudzoziemca przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej – karta pobytu. Stan cywilny wnioskodawcy (w przypadku osoby pełnoletniej ubiegającej się o fundusz -stan cywilny osoby, przez którą jest wychowywana)
- kawaler/panna – brak dokumentu
- żonaty/zamężna – dowód osobisty
- separacja – prawomocny wyrok sądu orzekający separację
- rozwiedziony/a – prawomocny wyrok sądu orzekający rozwód lub odpis aktu małżeństwa z adnotacją o rozwodzie
- wdowa/wdowiec- akt zgonu małżonka
W razie przedstawiania kserokopii dokumentów, należy dostarczyć oryginały do wglądu.
Jeżeli okoliczności sprawy mające wpływ na prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego wymagają potwierdzenia innym dokumentem niż wymienione powyżej, podmiot realizujący świadczenie może domagać się takiego dokumentu.
Jak ubiegać się o świadczenia z funduszu alimentacyjnego?
Poprawnie wypełniony wniosek wraz z niezbędnymi dokumentami należy złożyć:
- w Punkcie Obsługi Klienta, Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Bytomiu, przy ul. Strzelców Bytomskich 21 w następujących godzinach:
- poniedziałek od 8.00 do 16.30
- od wtorku do czwartku od 8.00 do 15.00
- piątek od 8.00 do 13.30
- lub przesłać drogą elektroniczną wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego utworzonego przez ministra właściwego do spraw rodziny https://empatia.mpips.gov.pl o ile wnioskodawca posiada bezpieczny podpis elektroniczny weryfikowany kwalifikowanym certyfikatem lub podpis elektroniczny złożony z wykorzystaniem Profilu Zaufanego ePUAP lub przesłać pocztą tradycyjną.
Wniosek do pobrania na stronie internetowej MOPR Bytom lub w punkcie informacyjnym MOPR Bytom przy ul. Strzelców Bytomskich 21, parter pokój 4).
Termin i sposób załatwienia
Postępowanie w sprawie przyznawania świadczeń z funduszu alimentacyjnego kończy się wydaniem decyzji administracyjnej w terminie 30 dni od daty złożenia wniosku z pełną dokumentacją. Od decyzji przysługuje stronie prawo wniesienia odwołania do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w terminie 14 dni od daty jej otrzymania.
Odwołanie nie podlega opłacie skarbowej.
W przypadku gdy osoba ubiegająca się o świadczenia z funduszu alimentacyjnego na nowy okres świadczeniowy złoży wniosek wraz z dokumentami:
- do dnia 31 sierpnia, ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz wypłata świadczeń przysługujących za miesiąc październik następuje do dnia 31 października,
- w okresie od dnia 1 września do dnia 30 września danego roku, ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz wypłata przysługujących świadczeń z funduszu alimentacyjnego następuje do dnia 30 listopada tego roku,
- w okresie od dnia 1 października do dnia 31 października danego roku, ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz wypłata przysługujących świadczeń z funduszu alimentacyjnego następuje do dnia 31 grudnia tego roku,
- w okresie od dnia 1 listopada do dnia 30 listopada danego roku, ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz wypłata przysługujących świadczeń z funduszu alimentacyjnego następuje do dnia 31 stycznia następnego roku,
- w okresie od dnia 1 grudnia danego roku do dnia 31 stycznia następnego roku, ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz wypłata przysługujących świadczeń z funduszu alimentacyjnego następuje do ostatniego dnia lutego następnego roku.